زمان ها در زبان انگلیسی به 3 گروه کلی تقسیم می شوند و هر کدام از این زمان ها دارای 4 حالت هستند.
1- زمان حال
2- زمان گذشته
3- زمان آینده
همانطور که از اسم جملات شرطی مشخص است، این جملات بیانگر یک شرط هستند؛ در واقع ما با جملات شرطی یک موقعیت فرضی را تصویرسازی میکنیم که تحقق آن وابسته به یک یا چند شرط مشخص است. در ساختار جملات شرطی معمولا از کلمه If” به معنای اگر» استفاده میشود. کلمه If بر سر جملهی بیانگر شرط آورده شود. بیاد داشته باشید که جمله شرطی در واقع یک جمله مرکب است که از دو جمله غیر مستقل ساخته شده است؛ جمله شرطی و جمله نتیجه. آنچه در جمله نتیجه یا اصلی بیان میشود در واقع مشروط بر جمله شرط است؛ به بیان سادهتر جملهی نتیجه در صورتی که جملهی شرط محقق شود، اتفاق خواهد افتاد. برای مثال جملهی اگر امروز باران ببارد، لباسهایم خیس میشود.» را در نظر بگیرید؛ جمله ابتدایی همان جمله شرط است که با کلمه اگر» همراه است و بیانگر حالتی شرطی است. جمله دوم همان جمله نتیجه است که در واقع تحقق آن به آنچه در جمله اول بیان شده است، وابسته خواهد بود. حال که کمی با کلیت ماجرا در مبحث جملات شرطی آشنا شدید، بهتر است کمی دقیقتر شویم و انواع جملات شرطی و کاربرد آنها را در زبان انگلیسی بیشتر زیر ذرهبین قرار دهیم.
بطور کلی جمله شرطی به چهار قسم است؛ سه نوع از جملات شرطی اصلی و یک نوع آن در واقع از دو نوع اصلی دیگر ساخته میشود. هر کدام از این جملات بر زمان و موقعیتی خاص دلالت میکنند که کاربرد هر کدام را متمایز میکند.
جمله شرط اول بیانگر یک موقعیت مبتنی بر حقیقت و یا شرطی محتمل و ممکن است که در زمان حال یا آینده رخ میدهد. در ساختار این نوع از جملات شرطی از زمان حال ساده و آینده ساده میشود. به مثالهای زیر توجه کنید :
همانطور که مشاهده میکنید زمان جمله شرط در نوع اول حال ساده است. اما زمان جمله نتیجه میتواند آینده ساده یا حال ساده باشد؛ اگر جمله شرطی، مانند جمله شماره ۲، بیانگر یک حقیقت محض علمی یا عیان برای عموم باشد زمان جمله نتیجه، حال ساده خواهد بود. جمله شرطی که بیانگر یک قاعده علمی یا منطقا صحیح و صادق برای عموم یا امری بدیهی باشد را در برخی از منابع نوع جداگانهای از جملات شرطی میدانند و آن را Conditional Type Zero مینامند،
حال اگر شرط ما صرفا بیانگر یه موقعیت یا فعل محتمل و ممکن در زمان حال یا آینده باشد، زمان جمله نتیجه مانند مثال شماره ۱، آینده ساده خواهد بود. علاوه بر این جمله شماره ۱ بیانگر یک عادت و نتیجه محتمل آن است: اگر [هرروز صبح] صبحانه نخورم (امری محتمل)، سر کلاس درس گشنهام خواهد شد (نتیجه ممکن). در جمله شماره ۲ با یک حقیقت علمی مواجه هستیم و برای بیان آن از جمله شرطی نوع اول استفاده میکنیم: اگر دمای آب به صفر درجه سلسیوس برسد (امری ممکن)، آب منجمد میشود (نتیجهای بدیهی، طبیعی و محتمل).
برای جمله نتیجه در جملات شرطی نوع اول میتوان از افعال امری و یا افعال وجهی (Modal Verbs) استفاده کرد. به مثالهای زیر توجه داشته باشید:
همانطور که در مثال شماره ۳ مشاهده میکنید، در جمله نتیجه از فعل وجهی Should” استفاده شده است. همچنین در جمله شماره ۴ برای جمله نتیجه از ساختار جملات امری استفاده شده است.
نکتهی آخری که باید درباره جمله شرطی نوع اول به آن اشاره کرد این است که ممکن است در جملهی شرط از Should” استفاده شود؛ استفاده از Should در جمله شرط کمی از ممکن بودن و متحمل بودن شرط میکاهد اما بطور کلی تفاوت چندانی ایجاد نمیکند:
جمله شرط نوع دوم نیز مانند جمله شرط اول در زمانی خاص اتفاق میافتد و بر حالتی دلالت دارد. در جمله شرط نوع دوم با موقعیتی غیر واقعی یا غیر ممکن و نامحتمل در زمان حال یا آینده سر و کار داریم. در واقع گوینده در این نوع از جمله شرطی نسبت به غیر واقعی و نامحتمل بودن شرط و حتی نتیجهی آن واقف است:
در جملهی شماره ۶ در واقع گوینده در آن کلاسی دربارهی آن صحبت میکند تدریس نمیکند؛ بنابراین امکان آن هم وجود ندارد که اختیاز آزمون گرفتن یا نگرفتن در آن کلاس را داشته باشد. علاوه بر این همانطور که مشاهده میکنید در جمل شرطی نوع دوم از زمان حال ساده برای جملهشرط و از شکل گذشته فعل Will” یعنی Would”برای جمله نتیجه استفاده شده است. علاوه بر Would میتوان از Could نیز استفاده کرد که البته معانی آنها در جمله متفاوت خواهد شد.
هر دو جمله بالا بیانگر یک موقعیت در زمان حال هستند که احتمال وقوعشان در این زمان محتمل نیست. تفاوت این دو جمله در بخش نتیجه شرط آنهاست. در جمله شمارهی ۷ گوینده میخواهد خودرویی داشته باشد اما پول کافی ندارد و با آوردن Would میل» خود را به این کار نشان میدهد. در مثال شماره ۸ نیز گوینده میخواهد خودرویی داشته باشد اما پول کافی برای خرید آن را ندارد. فرق جمله ۸ با ۷ در این است که گوینده در جمله ۸ امکان خرید را برای خود در نظر میگیرد و میگوید اگر پول کافی داشت [که ندارد] در کنار انتخابهای دیگر میتواند» خودرو بخرد. در ادامه چند مثال دیگررا از نوع دوم جملات شرطی مشاهده خواهید کرد :
در جمله شماره ۹ گوینده میگوید اگر امشب تکلیف درسی برای انجام دادن نداشتم [که دارد]، دوست داشت به سینما برود و فیلمی تماشا کند [که چون تکلیف دارد عملا نمیتواند به سینما برود]. در جمله شماره ۱۰ با موقعیتی مواجه هستیم که سالی در دفتر کارش حضور ندارد. گوینده در این جمله میگوید اگر سالی در دفتر کارش حضور داشته باشد [که ندارد]، جواب تلفن را میدهد [که خب بدلیل حضور نداشتنش در دفتر کار عملا پاسخ دادن به تلفن غیر محتمل خواهد بود]. نکتهی دیگری که در مورد جمله شماره ۱۰ باید به آن توجه کرد استفاده از Were” برای ضمیر سوم شخص است. این یک قرارداد است. در جملات شرطی و بیان آرزو بجای استفاده از Was” برای ضمایر سوم شخص از Were استفاده میشود. البته در محاوره و حالت غیر رسمی از Was نیز استفاده میشود اما ما در اینجا گرامر را اولویت خود قرار میدهیم.
برای بیان موقعیت شرطی غیر محتمل و ناممکن در زمان گذشته از جمله شرطی نوع سوم استفاده میشود. در ساختار نوع سوم جملات شرطی برای جمله شرط از زمان ماضی بعید یا بطور دقیقتر Past Perfect استفاده میشود و برای جمله نتیجه از ترکیب Would/Could,. + have + Past Participle استفاده میشود. با هم به مثالهای زیر نگاهی میندازیم:
در این جمله با شرایطی از زمان گذشته مواجه هستیم. گوینده در مورد واقعهای در گذشته صحبت میکند. اگر در مورد مشکلت به من گفته بودی، مایل بودم کمکت کنم.» این جمله از لحاظ مفهومی به واقعه ای دلالت دارد که در گذشته اتفاق افتاده است و نه شرط آن امکان محقق شدن دارد [در حال حاضر امکان آن وجود ندارد که مشکل گفته شود یا اگر امکان آن وجود داشته باشد تاثیر پیشین را نخواهد داشت] و نه نتیجهی آن امکان پذیر است [فرد درحال حاضر برایش ممکن نیست کمک کند و اگر هم ممکن باشد تاثیر پیشین را نخواهد داشت.]
برای اینکه موضوع بیشتر برایتان روشن شود چند مثال دیگر را با هم مورد بررسی قرار خواهیم داد.
در جمله شماره ۱۲ دست گوینده جمله شکسته است و این شکستگی در گذشته اتفاق افتاده است. اگر روی پلهها سر نمیخورد [که سر خورده است]، دستش نمیشکست [که خب این اتفاق افتاده است و گوینده تنها دارد روایتی از گذشته را به گوش ما میرساند]. در جمله ۱۳ کاربرد معنایی دیگری از نوع سوم جملات شرطی را میبینیم؛ گوینده به نوعی دارد از کاری که باید میکرده است و نکرده است و عواقب آن را تجربه کرده است، ابراز پیشمانی میکند؛ هنگام رانندگی به تلفن همراهم پاسخ دادم و باعث شد تصادف کنم».
نوع آخر جملات شرطی در واقع تلفیقی از نوع دوم و سوم است. این جمله شرطی موقعیتی را در گذشته ترسیم میکند که اثر آن در حال مشخص میشود. در این نوع جملات، یکی از جملات شرط یا نتیجه در گذشته و دیگر در زمان حال رخ میدهد. برای درک بهتر این موضوع با هم چند مثال را بررسی میکنیم:
منظور گوینده از این جمله در واقع این است که من امروز چند ساعت پیش صبحانه نخوردم و همین موضوع باعث شده است که الان گرسنه باشم. اگر صبحانه خورده بودم الان احساس گرسنگی نمیکردم.» در این مثال جمله شرط در زمان گذشته و جمله نتیجه در زمان حال اتفاق میافتد و بیانگر یک شرط غیر واقعی درگذشته و نتیجه آن در حال است.
این جمله از لحاظ ساختاری بالعکس جمله شماره ۱۴ است؛ در این جا جمله شرط به لحاظ مفهومی، زمان حال دارد و جمله نتیجه به زمان گذشته برمیگردد. در واقع گوینده جمله میگوید نشت سینک ظرفشویی را خودم تعمیر نکردم [اتفاقی که در گذشته رخ داده است]، چون چیزی درباره لولهکشی خانه نمیدانم [گوینده جمله هنوز هم چیزی از لوله کشی خانه چیزی نمیداند].
با استفاده از کلمه were، کلمه had در زمان گذشته کامل و Should و با جابجایی جایگاه فعل و فاعل میتوان If را در جملات شرطی حذف کرد:
جمله شرطی تلویحی به جملهای گفته میشود که شرط را بدون داشتن عناصر ظاهری آن بیان میکند. برای مثال به جملات زیر توجه کنید :
اگر دقت کرده باشید متوجه میشوید که در جملات ابتدایی قالب افعال در جمله نتیجه به همان شکل طبیعی بکار برده شده است. در این جملات خبری از جمله شرط نیست. اما خواننده یا شنونده با مواجهه با این جملات متوجه میشود که در این جملات تحت شرایطی مشخص فعل یا حالتی رخ داده است.
برای یادگیری جملات شرطی مانند باقی مباحث گرامری باید پس از یادگیری مباحث نظری آن از تمام ابعاد آن در مکالمات خود استفاده کنید. یادگیری گرامر ارتباط مستقیمی با تمرین و تکرار و استفاده از آن در مکالمات دارد.
درباره این سایت